Isotopen van strontium
Het chemisch element strontium (Sr), met een atoommassa van 87,62(1) u, heeft vier stabiele isotopen: 84Sr, 86Sr, 87Sr en 88Sr, waarvan de laatste het meest abundant is (ongeveer 82,5%). De overige 28 isotopen zijn instabiel en hebben een relatief korte halveringstijd (de meeste minder dan een seconde).
De kortstlevende isotoop van strontium is 105Sr, met een halfwaardetijd van ongeveer 20 milliseconden. De langstlevende is 90Sr, met een halfwaardetijd van 28,9 jaar.
Strontium-84 wordt doorgaans beschouwd als stabiel, maar men vermoedt dat het via dubbel bètaverval vervalt tot de stabiele isotoop 84Kr.
Strontium-87
[bewerken | brontekst bewerken]Doordat rubidium in bepaalde mineralen kalium kan vervangen, is het wijd verspreid over de Aarde. Dientengevolge kan deze isotoop in de geochronologie gebruikt worden als dateringsmethode voor gesteenten. Rubidium-87 vervalt door β−-verval tot strontium-87:[1]
Tijdens de gefractioneerde uitkristallisatie neemt de concentratie strontium in plagioklazen toe, waarbij rubidium meer in de vloeibare fase (de smelt) blijft. Hierdoor kan de Rb/Sr-verhouding in het magma in de loop van de tijd toenemen en in het mineraal of gesteente afnemen. Wanneer de oorspronkelijke hoeveelheid strontium bekend is (dat wil zeggen afgeleid kan worden uit andere gegevens), dan kan de ouderdom van het gesteente bepaald worden aan de hand van de huidige concentratie rubidium en strontium en de isotopenverhouding 87Sr/86Sr. De ouderdom is alleen nauwkeurig te bepalen als het gesteente na zijn ontstaan geen noemenswaardige metamorfoses meer heeft ondergaan. Vanwege de zeer grote halfwaardetijd is deze methode uitermate geschikt voor het dateren van zeer oude gesteenten. De methode staat bekend als de rubidium-strontiumdatering.
Strontium-89 en strontium-90
[bewerken | brontekst bewerken]Twee radio-isotopen van strontium, met name strontium-89 en strontium-90, zijn van belang in onder andere de nucleaire geneeskunde. 89Sr bezit een halfwaardetijd van 50,57 dagen en vervalt door β−-verval tot yttrium-89:[2]
Deze isotoop wordt gebruikt bij de behandeling van botkanker.
Strontium-90 is een nevenproduct bij kernsplijting en wordt ook gevonden in fall-out. Dit kan gezondheidsproblemen veroorzaken, omdat deze radio-isotoop het calcium in botten kan vervangen. Bij de kernramp van Tsjernobyl werd een groot gebied rond de kerncentrale besmet met deze isotoop. Strontium-90 vervalt via β−-verval tot de radio-isotoop yttrium-90:[3]
Overzicht
[bewerken | brontekst bewerken]Nuclide | Z (p) | N (n) | Isotopische massa (u) | Halveringstijd | Radioactief verval | VP | Kernspin | Isotopische verhouding (molfractie) |
Natuurlijk voorkomen (molfractie) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Excitatie-energie | |||||||||
73Sr | 38 | 35 | 72,965 97(64) | > 25 ms | β+ (> 99,9%) | 73Rb | 1/2− | ||
β+, p (< 0,1%) | 72Kr | ||||||||
74Sr | 38 | 36 | 73,956 31(54) | 50 ms | β+ | 74Rb | 0+ | ||
75Sr | 38 | 37 | 74,949 95(24) | 88(3) ms | β+ (93,5%) | 75Rb | (3/2−) | ||
β+, p (6,5%) | 74Kr | ||||||||
76Sr | 38 | 38 | 75,941 77(4) | 7,89(7) s | β+ | 76Rb | 0+ | ||
77Sr | 38 | 39 | 76,937 945(10) | 9,0(2) s | β+ (99,75%) | 77Rb | 5/2+ | ||
β+, p (0,25%) | 76Kr | ||||||||
78Sr | 38 | 40 | 77,932180(8) | 159(8) s | β+ | 78Rb | 0+ | ||
79Sr | 38 | 41 | 78,929 708(9) | 2,25(10) min | β+ | 79Rb | 3/2− | ||
80Sr | 38 | 42 | 79,924 521(7) | 106,3(15) min | β+ | 80Rb | 0+ | ||
81Sr | 38 | 43 | 80,923 212(7) | 22,3(4) min | β+ | 81Rb | 1/2− | ||
82Sr | 38 | 44 | 81,918 402(6) | 25,36(3) dagen | EV | 82Rb | 0+ | ||
83Sr | 38 | 45 | 82,917 557(11) | 32,41(3) uur | β+ | 83Rb | 7/2+ | ||
83mSr | 259,15(9) keV | 4,95(12) s | IT | 83Sr | 1/2− | ||||
84Sr | 38 | 46 | 83,913 425(3) | stabiel | 0+ | 0,0056(1) | 0,0055 - 0,0058 | ||
85Sr | 38 | 47 | 84,912 933(3) | 64,853(8) dagen | EV | 85Rb | 9/2+ | ||
85mSr | 238,66(6) keV | 67,63(4) min | IT (86,6%) | 85Sr | 1/2− | ||||
β+ (13,4%) | 85Rb | ||||||||
86Sr | 38 | 48 | 85,909 260 2(12) | stabiel | 0+ | 0,0986(1) | 0,0975 - 0,0999 | ||
86mSr | 2955,68(21) keV | 455(7) ns | 8+ | ||||||
87Sr | 38 | 49 | 86,908 877 1(12) | stabiel | 9/2+ | 0,0700(1) | 0,0694 - 0,0714 | ||
87mSr | 388,533(3) keV | 2,815(12) uur | IT (99,7%) | 87Sr | 1/2− | ||||
EV (0,3%) | 87Rb | ||||||||
88Sr | 38 | 50 | 87,905 612 1(12) | stabiel | 0+ | 0,8258(1) | 0,8229-0,8275 | ||
89Sr | 38 | 51 | 88,907 450 7(12) | 50,57(3) dagen | β− | 89Y | 5/2+ | ||
90Sr | 38 | 52 | 89,907 738(3) | 28,90(3) jaar | β− | 90Y | 0+ | ||
91Sr | 38 | 53 | 90,910 203(5) | 9,63(5) uur | β− | 91Y | 5/2+ | ||
92Sr | 38 | 54 | 91,911 038(4) | 2,66(4) uur | β− | 92Y | 0+ | ||
93Sr | 38 | 55 | 92,914 026(8) | 7,423(24) min | β− | 93Y | 5/2+ | ||
94Sr | 38 | 56 | 93,915 361(8) | 75,3(2) s | β− | 94Y | 0+ | ||
95Sr | 38 | 57 | 94,919 359(8) | 23,90(14) s | β− | 95Y | 1/2+ | ||
96Sr | 38 | 58 | 95,921 697(29) | 1,07(1) s | β− | 96Y | 0+ | ||
97Sr | 38 | 59 | 96,926 153(21) | 429(5) ms | β− (99,95%) | 97Y | 1/2+ | ||
β−, n (0,05%) | 96Y | ||||||||
97m1Sr | 308,13(11) keV | 170(10) ns | 7/2+ | ||||||
97m2Sr | 830,8(2) keV | 255(10) ns | (11/2−) | ||||||
98Sr | 38 | 60 | 97,928 453(28) | 0,653(2) s | β− (99,75%) | 98Y | 0+ | ||
β−, n (0,25%) | 97Y | ||||||||
99Sr | 38 | 61 | 98,933 24(9) | 0,269(1) s | β− (99,9%) | 99Y | 3/2+ | ||
β−, n (0,1%) | 98Y | ||||||||
100Sr | 38 | 62 | 99,935 35(14) | 202(3) ms | β− (99,02%) | 100Y | 0+ | ||
β−, n (0,98%) | 99Y | ||||||||
101Sr | 38 | 63 | 100,940 52(13) | 118(3) ms | β− (97,63%) | 101Y | (5/2−) | ||
β−, n (2,37%) | 100Y | ||||||||
102Sr | 38 | 64 | 101,943 02(12) | 69(6) ms | β− (94,5%) | 102Y | 0+ | ||
β−, n (5,5%) | 101Y | ||||||||
103Sr | 38 | 65 | 102,948 95(54) | 50 ms | β− | 103Y | |||
104Sr | 38 | 66 | 103,952 33(75) | 30 ms | β− | 104Y | 0+ | ||
105Sr | 38 | 67 | 104,958 58(75) | 20 ms |
Overzicht van isotopen per element
[bewerken | brontekst bewerken]1 | 18 | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | H | 2 | Periodiek systeem | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | He | |||||||||
2 | Li | Be | De links verwijzen naar isotopen per element | B | C | N | O | F | Ne | |||||||||
3 | Na | Mg | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Al | Si | P | S | Cl | Ar |
4 | K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr |
5 | Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe |
6 | Cs | Ba | ↓ | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn |
7 | Fr | Ra | ↓↓ | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og |
Lanthaniden | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | |||
Actiniden | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr |
- (en) R.B. Firestone, S.Y. Frank Chu & C.M. Baglin (1999) - Table of Isotopes (online versie van de cd-rom)
- (en) G. Audi, A.H. Wapstra, C. Thibault, J. Blachot & O. Bersillon (2003) - The NUBASE evaluation of nuclear and decay properties, Nuclear Physics A, 729, pp. 3-128
- (en) J.R. de Laeter, J.K. Böhlke, P. De Bièvre, H. Hidaka, H.S. Peiser, K.J.R. Rosman & P.D.P. Taylor (2003) - Atomic weights of the elements. Review 2000 (IUPAC Technical Report), Pure and Applied Chemistry, 75 (6), pp. 683–800
- (en) M.E. Wieser (2006) - Atomic weights of the elements 2005 (IUPAC Technical Report), Pure and Applied Chemistry, 78 (11), pp. 2051–2066
- (en) David R. Lide (2004) - CRC Handbook of Chemistry and Physics (85th ed.), hoofdstuk 11, CRC Press - ISBN 978-0849304859
- ↑ (en) WolframAlpha
- ↑ (en) WolframAlpha
- ↑ (en) WolframAlpha